Δέκα χρόνια πριν, σε μια ήσυχη γειτονιά της Δυτικής Αθήνας, μερικό νέα παιδιά ξεκινούν την περιπλάνηση τους με οδηγό τη μουσική. Περνούν στην άλλη όχθη, πέρα απ το ποτάμι, κι ό,τι έχουν μέσα τους το κάνουν τραγούδια. Ίσως
γι'
αυτό αγγίζουν τον κόσμο. Η μεγάλη αποδοχή κι επιτυχία δεν αλλάζει το σκηνικό
της ζωής τους. Μένουν ακόμη στους Άγιους Ανάργυρους. Εκεί είναι οι παρέες
τους, το στέκια τους, η πηγή έμπνευσης, η ουσία. Εκεί που τους βρήκαμε
κι εμείς. Ο λόγος για τους Πυξ Λαξ, το γκρουπ που με πολύ ιδιαίτερο κι
αναγνωρίσιμο πλέον μουσικά στίγμα ξεχώρισε στη νέα ελληνική σκηνή και δημιούργησε
ένα μεγάλο ρεύμα. Και η αλήθεια είναι πως ακούγονται από ανθρώπους κάθε
ηλικίας και με διαφορετικές μουσικές προτιμήσεις, οι οποίοι έχουν κάνει
τους δώδεκα δίσκους τους χρυσούς και πλατινένιους. Όλα αυτά τα στοιχεία
καθώς και το ότι έχουν δύο χρόνια να μιλήσουν στον Τύπο κάτι που ούτως
ή άλλως δεν το συνηθίζουν ήταν αρκετά για μια εφ' όλης της ύλης συνέντευξη.
Το πιο δύσκολο ήταν να συνεννοηθούν και να μαζευτούν όλοι... Κυριακή πρωί και ψιλόβροχο. Ο «Πευκώνας», το καφέ που συχνάζουν οι μισοί Άγιοι Ανάργυροι μαζί και οι Πυξ Λαξ, μόλις άνοιξε. Ο Ξυδούς έρχεται οπό τους πρώτους, τυλιγμένος καλά με κασκόλ, σκουφί, παλτό και με μια κιθάρα στο χέρι. Είναι για τον μικρό Νίκο που μαθαίνει μουσική. Περιμένουμε να ζεσταθούν το μηχανήματα για να πιούμε επιτέλους καφέ. Τα παιδιά της μπάντας φτάνουν ένας-ένας κι αρχίζουν τα αστεία, ζεσταίνοντας την ατμόσφαιρα. Μπαίνει αγουροξυπνημένος ο Στόκας προς μεγάλη έκπληξη όλων, γιατί συνήθως είναι ο τελευταίος που καταφθάνει στις πρόβες, στις συναυλίες ή σε οποιοδήποτε συνάντηση. Τελευταίος σήμερα εμφανίστηκε ο Πλιάτσικας, προκαλώντας το πειράγματα όλων. Η βροχή κόβει λίγο και δίνει ευκαιρία για να γίνει η φωτογράφηση. Η κουβέντα μας γίνεται μετά, την ώρα της μεγάλης μπόρας. Και ξεκινά από ένα όνειρο τους, που βρίσκεται ακόμα στα σκαριά: «Κουραστήκαμε ύστερα από τόσα χρόνια συνεχών εμφανίσεων, σκεφτόμαστε να ασχοληθούμε περισσότερο με κάτι διαφορετικό και ουσιαστικότερο, θέλουμε να φτιάξουμε ένα δρόμο, να ανοίξουμε ένα κανάλι για να έχουν την ευκαιρία οι νέοι άνθρωποι να κάνουν μια αρχή στη μουσική, θα δημιουργήσουμε, αν μπορέσουμε, ένα ρεύμα όσο το δυνατόν αξιοκρατικό, ένα φυτώριο νέων μουσικών. Για να προχωρήσουν αυτοί που αξίζουν, να γίνουν παραγωγές σοβαρές κι όχι στην τύχη».
Ταχυδρόμος: Γιατί θέλετε να μπείτε σ' αυτή τη διαδικασία;
Πυξ Λαξ: Καταρχήν ένας από μας, ο Μάνος Ξυδούς, είναι από τους λίγους που χρόνια τώρα με αγάπη προσπαθεί να βοηθήσει νέους ανθρώπους που ασχολούνται με μουσική. Ο λόγος που γουστάρουμε να μπούμε σε μια τέτοια διαδικασία είναι γιατί έχουμε βαρεθεί να βλέπουμε τους νέους να είναι έξω ή γύρω από το επίκεντρο κι όχι μέσα σ' αυτό. Πάρε για παράδειγμα τις εκδηλώσεις της Πρωτοχρονιάς.
Γιατί; Δεν σας προσκάλεσαν να παίξετε;
Βέβαια, αλλά δεν θα πηγαίναμε γιατί ήμασταν σίγουροι πως θα δούμε αυτό που τελικά έγινε. Ήταν, λοιπόν, οι νέοι στο Ζάππειο και γι' άλλη μια φορά παρακολουθούσαν το δρώμενα μιας άλλης περιοχής με στόμα ανοιχτό. Το επίκεντρο ήταν στην Ακρόπολη, όπου ο πιο νέος που έπαιζε εκεί εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων ήταν εξήντα χρόνων. Ήταν και τα παιδάκια των χορωδιών βέβαια πάνω στο βρόχο, μες στο κρύο, αλλά κανείς δεν το ανέφερε. Εμείς δεν λέμε να μην τιμάμε κάποιους ανθρώπους με τους οποίους μεγαλώσαμε και στάθηκαν δάσκαλοι. Αλλά όταν ξεμωραίνονται, θα πρέπει κι εμείς που είμαστε μαθητές τους να τους χτυπήσουμε το κουδουνάκι. Και να τους πούμε ότι ακριβώς επειδή τα τραγούδια τους σημαίνουν πολλά για μας, πρέπει να κοιτάνε τους νέους ανθρώπους.
Πιστεύετε ότι υπάρχει γεροντοκρατία και στη μουσική;
Ο
λόγος που όλες οι εκδηλώσεις μας φάνηκαν στην αρχή κάτι κωμικοτραγικό,αλλά
κατέληξαν σκέτη μελαγχολία είναι ακριβώς γιατί πιστεύουμε στην ενέργεια,
στην παράδοση, στη μάθηση, στη μουσικότητα που μεταδίδει αυτός ο τόπος.
Είμαστε λάτρεις αυτής της τεράστιας διαφοράς που υπάρχει στην ουσία της
Ελλάδας σε σχέση με άλλες χώρες. Δεν μπορούμε όμως να μην μελαγχολούμε,
βλέποντας ότι στην Ιταλία, στο Βατικανό, την ίδια στιγμή γινόταν συναυλία
νέων συγκροτημάτων για 120.000 ανθρώπους. Έδωσαν χώρο στη νέα σκηνή. Το
παράδειγμα της Πρωτοχρονιάς μπορείς να το αναγάγεις παντού. Μιλάνε για
επιχορηγήσεις και προγράμματα νέων, που στο τέλος αποδεικνύονται παραμύθι.
Διότι θα πάει το παιδί να ρωτήσει και ο γραφειοκράτης θα του πει ότι δεν
έχει το τάδε χαρτί. Ξεμωραμένοι και γεροντοκρατία υπάρχουν παντού.
Έχετε νιώσει την αδιαφορία των μεγάλων για κάτι νέο;
Υπάρχει η προσωπική εμπειρία αλλά και η επικοινωνία με πολλούς νέους καθημερινά, που μας βρίσκουν και μας το λένε. Αλλά πέρα από αυτά, δεν βλέπετε τους υπουργούς της κυβέρνησης που είναι θιασώτες του πακιστανικού τρόπου διασκέδασης; Μέχρι και στα κανάλια βγαίνουν να δείξουν πώς χορεύεται το τσιφτετέλι στο σκυλάδικα. Αυτοί που θα έπρεπε, πολιτιστικά τουλάχιστον, να κατευθύνουν διαφορετικά τους νέους. Οπότε οι νέοι τους φτύνουν κι αυτοί τους βρίζουν, αφού δεν μπορούν να τους «ψήσουν» με τα καραγκιοζιλίκια θα δουν όμως απρόβλεπτες αντιδράσεις κάποια στιγμή. Είναι νυχτωμένοι βαθιά. Αυτή είναι η φράση που συνήθως λέμε γι' αυτούς που δεν καταλαβαίνουν ή δεν θέλουν να καταλάβουν πόσο απλά είναι τα πράγματα. Είναι νυχτωμένοι βαθιά όλοι όσοι μιλούν για συνταγές.
Σε έναν τόπο, όπου κυριαρχεί η αδιαφορία, η ασυνειδησία και το σκυλάδικο, όπως λέτε, δεν είναι παράδοξο ότι εσείς -σύμφωνα με τα λεγόμενα σας- «περάσατε» την αλήθεια;
Το πνεύμα και το φως του τόπου δεν επηρεάζεται από όσα είναι από χέρι χαμένα. Εμείς κάναμε αυτό που γουστάραμε. Χωρίς να μιλάμε, όταν δεν έχουμε να πούμε τίποτα, χωρίς τις συνταγές του παζλ από χίλιες συγκεκριμένες νότες και λέξεις για να βγάλουμε επιτυχία, χωρίς σφίξιμο στο στομάχι γιατί κάναμε κάτι που δεν θέλαμε και δεν μας πήγαινε... Και αποδείχθηκε ότι ο κόσμος
ακριβώς αυτή την αλήθεια ήθελε, θα πρόσεξες ότι λέμε κόσμος κι όχι κοινό.
Μιλάμε για ψυχές. Ό,τι κάνουμε είναι γιατί νιώθουμε την ανάγκη μέσα μας.
Κι ας έλεγαν άλλοι ότι το τάδε είναι αντιεμπορικό.
Διαψευστήκατε στις κινήσεις σας;
Όχι, γιατί δεν κάναμε ποτέ κάτι σκόπιμα και ποτέ δεν μπήκαμε στη διαδικασία της πρόβλεψης. Για το δίσκο «Ο μπαμπούλας τραγουδάει μόνος τις νύχτες», για παράδειγμα, άνθρωποι μαθημένοι να λειτουργούν διαφορετικά -εταιρεία, δημοσιογράφοι- μας έλεγαν ότι δεν είναι εμπορικός. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος, αυτοί διαψεύστηκαν σε σχέση με τον εαυτό τους κι εμείς είχαμε βγάλει μια δουλειά όπως τη θέλομε. Κάπως έτσι έγινε με τους περισσότερους δίσκους μας.
Πάντως οι σχέσεις σας με τον Τύπο και ιδιαίτερα με την τηλεόραση δεν είναι οι καλύτερες...
Δεν κάνουμε κάτι, αν δεν το πιστεύουμε. Αλλά αν νομίζετε ότι αυτά τα προσέχει ο κόσμος, είστε γελασμένοι. Το μόνο που κάνει τον κόσμο να αγοράσει ένα δίσκο είναι τα τραγουδάκια. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι τα δικά του προβλήματα, που εκτός από οικονομικά είναι ηθικά και ψυχολογικά. Σήμερα ο άνθρωπος ζει το χειρότερο πόλεμο, γιατί τώρα ο πόλεμος αυτός δεν είναι μεταξύ εξουσιαστή και εξουσιαζομένου, όπως παλιά, αλλά έχει μεταφερθεί μέσα στην ψυχή του και δεν τον βλέπει. Ζει λοιπόν όλο αυτό το δράμα κι ακούει ένα τραγουδάκι. Του λεει αλήθεια; Το πήρε. Είναι προσποιητό; Το πέταξε.
Κι αν τα δήθεν με νόημα τραγούδια γίνουν περισσότερα απ' όσα μπορεί να αντέξει;
Τότε θα πρηστεί και θα αναζητήσει τον τύπο με το πούρο (σ.σ. ο τραγουδιστής Μπουγάς) για να βρει τον πάτο της δικής του ψυχής, για να μην προβληματιστεί. Η μεγάλη πλειοψηφία αν ακούσει ένα τραγούδι αληθινό, δεν υπάρχει τίποτα που να την αποτρέψει να το αγαπήσει.
Τονίζετε το συντροφικό ρόλο του τραγουδιού. Παρεμβατικός μπορεί να γίνει;
Όταν αυτοί που γράφουν τραγούδια δεν μιλάνε πολύ, ίσως να μπορούν να
αλλάξουν
κάτι. Δεν μπορείς να φτάσεις το φως πολλές φορές. Υπάρχουν όμως τραγούδια
που μπορούν να μπουν στις ψυχούλες και να τις μαλακώσουν, γιατί έχουν σκληρύνει
πολύ. Αυτή την παρέμβαση την έκαναν δημιουργοί, όπως ο Σαββόπουλος, ο Θεοδωράκης,
ο Άσιμος, ο Σιδηρόπουλος, ο Λοϊζος. Δικαιούνται να έχουν την τιμητική τους
στον αιώνα που πέρασε. Η διαφορά είναι ότι στον αιώνα που έρχεται την τιμητική
τους δικαιούνται οι νέοι. Κι αυτό το ξεχνούν. Όταν λοιπόν ξεμωραίνονται
και ξεχνούν, εμείς οι «μικρότεροι» έχουμε το δικαίωμα να υποστηρίξουμε
αυτούς που έρχονται. Γιατί εμείς από τύχη ή οτιδήποτε μπορέσαμε να βγάλουμε
προς τα έξω τα ψώνιο μας και να ζούμε από αυτό. Βολευτήκαμε. Γκρινιάζουμε
όμως γιατί ανήκει δικαιωματικά χώρος στο «καινό». Αν δεν τον δώσουν, θα
μαζεύουν μούντζες στις κάλπες και θα βγάζουν τα ποσοστά τους με την πλειοψηφική
αποχή. Μην κοιτάς που η επανάσταση είναι ακόμη σιωπηλή... Ο κόσμος έχει
γείρει σε πράγματα που έχουν λόγο να υπάρχουν.
Σας έχει επηρεάσει αυτή η σιωπηλή αντίσταση;
Είναι ωραίο πράγμα να μην θες συνέχεια να δείχνεις τη μούρη σου. Να κάνεις και καμιά σκληρή κουβέντα με τον εαυτό σου. Να δεις ότι υπάρχουν κι άλλοι εκτός οπό σένα που έχουν να δώσουν.
Αυτό έχει σχέση με τη φήμη που σας θέλει να διαλύεστε και να τραβά ο καθένας το δρόμο του;
Αυτά τα κουτσομπολιά δεν ισχύουν. Εμείς δέκα χρόνια τώρα τσακωνόμαστε για θέματα όπως η παραγωγή και οι εμφανίσεις, αλλά από 'κεί και πέρα η δική μας μπάντα είναι οι Πυξ Λαξ και πάντα έτσι θα είναι. Οι κακές φήμες υπάρχουν γιατί όταν είσαι δέκα χρόνια με έναν άνθρωπο ερωτικά -όπως ερωτική είναι η δική μας σχέση με τον κόσμο-, αρχίζεις και ψάχνεις πράγματα που σου φταίνε. Γι' αυτό από 'δώ και πέρα, αποφασίσαμε να κάνουμε λίγες εμφανίσεις, να λείψουμε λίγο στον κόσμο για να μην ασχολείται μ' αυτά τα κουτσομπολιά (γέλια).
Είχατε καιρό να μιλήσετε και να διαψεύσετε τα λεγόμενα...
Τώρα νιώσαμε την ανάγκη να το πούμε. Αυτό δεν σημαίνει διάλυση των Πυξ Λαξ.
Πάντως από το «Παλιές αγάπες» ο Φίλιππος άρχισε να λέει περισσότερα κομμάτια, όπως και ο Μόνος. Ενώ ο Μπάμπης, ως κύριος τραγουδιστής του γκρουπ, λιγότερα...
Aν ορίσουμε τη μουσική, που είναι απολύτως ελεύθερη, ως λογιστική πράξη, τότε έχουμε χάσει όλο το θέμα. Εμείς κάνουμε ό,τι μας έρχεται. Αυτό είναι η αλήθεια μας και μας βγήκε. Φάνηκε.
To ότι σας ακούνε όλες οι ηλικίες κι άνθρωποι με διαφορετικά μουσικά γούστα, πώς το εξηγείτε;
Όταν ένας παίκτης παίζει καλά μες στο γήπεδο, τον χειροκροτούν όλοι. Βγάζει μάτι ότι είναι πολύ καλός παίκτης, όπως ο Χατζηπαναγής. Από την άλλη, υπάρχει και ο παίκτης που δεν έχει τις δυνατότητες του Χατζηπαναγή, αλλά ιδρώνει, ματώνει εκεί μέσα, θα πάρει πάλι το χειροκρότημα. Έτσι και στο τραγούδι, σε κάθε περίπτωση θα σ' ακούσουν όλοι.
Έχετε αλλάξει καθόλου;
Είναι αναπόφευκτος ένας κορεσμός. Πολλές στιγμές τα βάζεις με τον εαυτό σου γιατί δεν έπαιξες καλά, επειδή ήσουν κουρασμένος ή στενοχωρημένος. Και δεν έχεις το πάθος που είχες στην αρχή. Γι' αυτό ψαχνόμαστε γιο νέα κίνητρα: συνεργασίες, άλλες μουσικές. Για να υπάρχει πάντα η αδρεναλίνη και η ένταση. Αλλιώς δεν αξίζει τον κόπο. Καλύτερα να πας στο χωριό σου, παρά να συνεχίσεις και να φθαρείς...
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια εκτός από τις παραγωγές σε νέους
δημιουργούς;
Το καλοκαίρι θα είμαστε μαζί με τον Χάρη και τον Πάνο Κατσιμίχα, τους μόνους φίλους που έχουμε στο χώρο, για λίγες εμφανίσεις. Τελείωσαν οι εκατό
συναυλίες το χρόνο. Δεν ξέρω άν μπορούμε να δώσουμε και δέκα. Ίσως χρειαστεί
να ταξιδέψουμε, να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους, να ακούσουμε άλλες μουσικές.
Μπορεί ο κόσμος να έχει κοινό χαρακτηριστικά, όπως το ότι όλοι είναι έτοιμοι
να αγαπήσουν, αλλά εμείς θέλουμε να δούμε και τη διαφορετικότητα του, όπως,
για παράδειγμα, τα παραδοσιακό τραγούδια άλλων χωρών. Αλλά πρώτο μας ενδιαφέρει
να ψάξουμε το δικά μας παραδοσιακά κομμάτια, που το θεωρούμε ξεχασμένο
πλούτο. Υπάρχουν πράγματα που αξίζουν, απλά ζούμε σε μια εποχή αναξιοκρατίας
και βέβαια όχι ισονομίας. Δεν είμαστε ίσοι εκ των συνθηκών, αλλά δεν μας
αφήνουν να είμαστε και διαφορετικοί.
